“Vijesti“: Izveštaj o udesu drugog AT-802 – „Malo se šta naučilo iz prethodnih nesreća, još jedna potvrda improvizacija i neozbiljne organizacije Aviohelikopterske jedinice MUP-a Crne Gore“

Podgoričke ‘‘Vijesti‘‘ prenele su početkom maja izveštaj crnogorske komisije KINNS (Nacionalna komisija za istraživanje nesreća i ozbiljnih nezgoda vazduhoplova, vanrednih događaja koji ugrožavaju bezbjednost željezničkog saobraćaja i pomorskih nezgoda i nesreća) o udesu protivpožarnog aviona tipa AT-802A Aviohelikopterske jedinice (AHJ) MUP-a Crne Gore koji se dogodio 22. juna 2021. blizu Podgorice.

‘‘Vijesti‘‘ podsećaju da je AT-802A registracije 4O-EAC tada bio angažovan na gašenju požara u reonu brda Mihinja u Berima kod Podgorice, da je tom prilikom avion u fazi izvlačenja, odnosno penjanja nakon ispuštanja vodene bombe na požarište, udario u vrh jednog stuba visokonaponskog dalekovoda koji je prelazio preko rejona požarišta, pri tom je teško oštećeno levo krilo zbog čega zamalo nije dopšlo do rušenja. Pilot je međutim uspeo da izvuče avion iz kritične situacije i bezbedno ga prizemlji na aerodromu u Podgorici.

Kako se dalje navodi, “Završni izvještaj ozbiljne nezgode” ne pominje konkretna imena aktera, ali se na osnovu onoga što tamo piše može zaključiti da je avionom upravljao Branislav Stojanović (64), najstariji i najiskusniji pilot u AHJ MUP-a Crne Gore. Ova tvrdnja se potkrepljuje navodima izveštaja da je pilot oštećenog aviona do tog incidenta u svojoj letačkoj karijeri započetoj 1994. godine, akumulirao ukupno preko 13.743 sata letenja, ali je od toga tek samo nešto preko 282 sata naleta bilo na AT-802, od čega 100 sati u samim operacijama gašenja požara iz vazduha, što se, kako se navodi “može smatrati nedovoljnim, u uslovima kada se ne sprovodi kontinuirana trenaža, u obimu i strukturi kako je to Operativnim priručnikom predviđeno”.

Detaljno istražujući ovaj incident, istražitelj KINNS-a Vladislav Vlahović koji je vodio ovaj slučaj, zaključio je da je nezgodu presudno izazvao ljudski faktor, odnosno greška pilota, ali je njenom nastanku u većoj ili manjoj meri doprinelo više drugih faktora, uključujući i delimično smanjena vidljivost zbog dima i prašine iznad požarišta i zraka sunca koje je već bilo prilično nisko na horizontu, neobeležen dalekovod, nepoštovanje operativnog priručnika u letenju aviona u protivpožarnim operacijama, kao i brojni drugi propusti u organizaciji i načinu rukovođenja i rada u AHJ MUP-a kao korisniku ovog vazduhoplova.

– Faktor koji je ključno uticao na događaj (The Root Cause) je neadekvatna procjena uslova u rejonu zahvaćenom požarom i najmanje sigurnosne visine koju je vazduhoplov trebalo da ima, u odnosu na sve prirodne i vještačke prepreke, koje su postojale u rejonu požarišta. Komisija je pronašla jasne i nedvosmislene pokazatelje i dokaze izostanka ili odstupanja od pojedinih procedura u pripremi, organizaciji, kontroli, analizi i izvršavanju letačke obuke, te pripremi za letjenje i izvođenje letačkih operacija za gašenje požara, koje je kategorisala kao kontributivne faktore u nastanku predmetne nesreće – prenose ‘‘Vijesti‘‘ citirajući izveštaj KINNS-a.

Ono što se još ističe je da se pilot u trenažu vratio nakon pauze duže od 7 meseci, tek početkom meseca u kome se dogodila nezgoda, trenaža pri tom nije verifikovana po propisima (nije obavljena provera u letu), a posebno se napominje da pre leta na kome se dogodila nesreća nije 6 meseci leteo na zadacima gašenja požara.

Komisija je konstatovala još propusta koji su se dogodili i nakon leta. Pilot nije odmah po sletanju upućen na, kako se navodi “urgentni ljekarski pregled, uz podvrgavanje alkotestu ili testu na prisustvo psihoaktivnih supstanci, što bi trebala biti obavezna procedura u sličnim situacijama, bez obzira što se radilo o licu koje nije sklono konzumiranju alkohola ili psihoaktivnih supstanci”. Takođe, na oštećenom avionu tehnička služba AHJ nije nakon sletanja na aerodrom zapečatila kokpit pre dolaska istražitelja KINNS-a. Ono što je još utvrđeno je da piloti u jedinici ne poseduju topografske karte krupnijih razmera, vazduhoplovne karte u razmeri 1:200.000, niti navigacijske komplete za navigacijsku pripremu leta.

KINNS je utvrdio i da požar u Berima 22. juna 2021. “nije bio razmjera, niti stepena opasnosti koji je u vrijeme njegovog gašenja iz vazduha i nastanka nesreće, ugrožavao ikakva značajnija dobra, a naročito ne kvalitetniji šumski pokrivač, ili kuće i druge objekte od značaja za život stanovništva ili privredu”, te da ga uopšte nije ni trebalo gasiti avionima, što je, kako se navodi, još jednom ukazalo na izuzetno lošu koordinaciju između vatrogasaca na terenu i Direktorata za zaštitu i spasavanje MUP-a koji odobrava upotrebu protivpožarnih aviona, preneo je podgorički medij.

Tango Six je pratio dešavanja oko udesa vazduhoplova u Crnoj Gori, izveštaje tamošnje komisije za istraživanje nesreća, i pisanja crnogorskih medija, pre svega ‘‘Vijesti‘‘, o toj temi, kao i o veoma lošem stanju u kome se nalazi Aviohelikopterska jedinica MUP-a Crne Gore.

Uprkos tome, avioni Air Tractor, kako smo to juče izvestili, nastavljaju da se nabavljaju u zemljama bivše Jugoslavije.