Tvrđava Krim: Novi pogled na novo rusko prisustvo

Nakon što je februara 2014. godine bez ispaljenog metka vratila Krim u svoje granice, Rusija je odlučila da na tom poluostrvu stacionira jake vojne snage koje uključuju i Vazdušno-kosmičke snage (VKS) kao i PVO.

Zaposednuti su aerodromi na kojima su se i pre bazirali avioni i helikopteri ruske mornaričke avijacije ali i aerodromi ukrajinskog RV-a i Mornarice. Ovime je Rusija osigurala bezbednost strateški važnog mesta u regionu i verovatno obesmislila svaku pomisao vlasti u Kijevu da bi u budućnosti mogla da preuzme bilo kakav ozbiljniji vojni napad na Krim.

Pre nego što je Krim ponovo nakon 1954. godine ušao u sastav Rusije, na poluostrvu su se već nalazile određene ruske vazduhoplovne jedinice, pre svega mornaričke avijacije (MA VMF) iz sastava Crnomorske flote ruske Ratne Mornarice. U bazi Kača nalazio se mornarički puk sa dve eskadrile, jednom helikopterskom sa helikopterima Ka-27, Ka-29 i Mi-8 i jednom avijacijskom eskadrilom sa avionima Be-12, An-26 i Tu-134.

Novofedorovka je bila baza u kojoj su se obučavali ruski mornarički palubni piloti i gde su povremeno bazirani avioni Su-33 i Su-25UTG kako bi se posade uvežbavale za sletanje i poletanje sa nosača aviona. Za to je u bazi bila izgrađena tzv. Nitka, verna kopija dela palube nosača aviona sa koje poleću avioni – tzv. ‘’ski jump’’. Rusi su nešto slično izgradili i u bazi Jejsk gde se nalazi centar za obuku pilota MA VMF. Na aerodromu Gvardeskoje nalazio se mornarički puk sa jednom eskadrilom aviona Su-24.

Od vojnih vazduhoplovnih jedinica Ukrajine, na aerodromu Novofedorovka nalazila se 10. mornarička avijacijska brigada sa avionima Be-12, An-2 i An-26 kao i helikopterima Ka-27, Ka-29, Mi-8 i Mi-14. Svi operativni vazduhoplovi uspeli su da pre dolaska ruskih trupa prelete na aerodrom Kulbakino koji se nalazi u južnoj Ukrajni blizu crnomorske obale.

U vazduhoplovnoj bazi Belbek bila je stacionirana 204. lovačka avijacijska brigada sa avionima MiG-29 i L-39. Na aerodromu se zateklo oko 49 aviona od kojih je Ukrajni vraćeno 37 a zanimljivo je da je ostavljeno desetak aviona koji su bili operativni. Oni međutim nisu ušli u sastav ruskih vazduhoplovnih snaga.

Prvi na scenu stupili su helikopteri koji su vrlo brzo nakon ulaska specijalnih jedinica i kopnenih trupa doleteli iz ruskih baza a u pitanju su bili srednji transportni višenamenski helikopteri Mi-8MT i AMTŠ kao i desantno-jurišni Mi-24P i Mi-24VM. Oni su se mogli videti iznad glavnih vojnih ali i vazduhoplovnih baza a njihovo pojavljivanje je pored eventualne vatrene podrške iz vazduha imalo za cilj i demonstraciju sile.

Tokom 2014. na Krim su iz baze Krimsk u bazu Belbek preleteli lovci Su-27 i Su-30, zatim iz baze Morozovsk u bazu Gvardeskoje taktički bombarderi Su-24 i iz baze Primorsko-Ahtarsk u bazu Gvardeskoje jurišnici Su-25. Helikopteri su doleteli iz baza Buđonovsk, Klučevoje-Pribilovo i Korenovsk.

Sve jedinice i vazduhoplovi koji su preleteli na Krim pripadali su 4. Komandi VVS i PVO koja pripada Južnoj vojnoj oblasti sa komandom u Rostovu na Donu. U toku 2015. godine ova Komanda je preformirana u 4. armiju VVS i PVO a sličan status imala je do 2009. godine. U okviru nje je takođe ove godine formirana 27. mešovita avijacijska divizija sa komandom u Sevastopolju, u bazi Belbek.

U njen sastav ušao je 37. mešoviti avijacijski puk u bazi Gvardeskoje sa jednom eskadrilom od oko 12 aviona Su-24M i jednom eskadrilom od oko 12 jurišnih aviona Su-25SM i UB.

Na aerodromu Belbek nalazi se zatim 38. lovački avijacijski puk koji se sastoji od jedne eskadrile sa 12 lovaca Su-27SM i 4 Su-30M2 i druge eskadrile sa oko 12 aviona Su-27P i dva Su-27UB. Na aerodromu Džankoj zadnji je formiran 39. helikopterski puk čiju udarnu snagu čini jedna eskadrila sa oko 16 borbenih helikoptera Ka-52 i jedna eskadrila sa oko 11 helikoptera Mi-24VM. Pored njih u bazi su primećeni i srednji transporteri Mi-8 ali i teški Mi-26.

Kada je reč o Mornaričkoj avijaciji Crnomorske flote, u bazi Kača ostao je stacioniran 318. samostalni mešoviti avijacijski puk sa helikopterskom eskadrilom u kojoj lete protivpodmornički helikopteri Ka-27PL, spasilački Ka-27PS, desantno-jurišni Ka-29 i srednji transporteri Mi-8MT/MTV-2 a u sastavu puka je i avijacijska eskadrila sa transportnim avionima An-26, putničkim Tu-134 i amfibijama Be-12.

Na ovm aerodromu primećen je i detašman helikoptera Mi-8 u verzijama za elektronsko ratovanje.

Druga mornarička vazduhoplovna baza je Novofedorovka na kojoj se nalazi stacioniran 43. samostalni mornarički jurišni avijacijski puk sa jednom eskadrilom taktičkih bombardera Su-24 i izviđača Su-24MR. Taktičke bombardere Su-24 će u bliskoj budućnosti zameniti višenamenski borbeni avioni Su-30SM kojih je za Mornaricu za sada naručeno dvadeset a moguće su i dalje nabavke.