Ruska vazdušna intervencija u Siriji – najzanimljiviji detalji

Nakon prebaziranja u vazduhoplovnu bazu Basel Al Asad kod Latakije i upoznavanja posada sa aerodromom baziranja i vazdušnim prostorom, ruske vazduhoplovne snage započele su u noći između 30. septembra i 1. oktobra borbena dejstva po položajima sirijskih pobunjenika i po snagama tzv. Islamske države.

U prvih nekoliko dana bombardovani su ciljevi uglavnom u severozapadnim i zapadnim delovima Sirije tj. u provincijama Alepo, Idlib i Hama ali se, kako vreme odmiče spisak ciljeva polako proširuje. Rusija je nakon četiri godine političke ali i vojne pomoći režimu sirijskog predsednika Bašara El Asada na njegov zvaničan poziv odlučila da se umeša direktno u ovaj vojni sukob.

Iako je Rusija potencirala da će se u Siriji boriti pre svega protiv džihadista Islamske države, zapadne zemlje za sada optužuju Moskvu da dejstvom po snagama tzv. ‘’Slobodne sirijske armije’’ pomaže režimu u Damasku da ostane na vlasti. Koalicija koju predvode SAD a koju čine još Velika Britanija, Francuska, Nemačka, Turska, Katar i Saudijska Arabija upozorila je Rusiju da prestane da bombarduje snage sirijske opozicije i civile i da se koncentriše samo na Islamsku državu. Ovime su samo potvrđene velike razlike u pristupu problemu Sirije između zapadnih i bliskoistočnih sunitskih zemalja sa jedne strane i Rusije, Irana, Sirije ali i Iraka sa druge strane.

Ruske vazduhoplovne snage u Siriji i njihova dosadašnja dejstva

Na vojnom delu aerodroma Basel Al Asad je po pristizanju vazduhoplovne tehnike VKS (Vazdušno-kosmičke snage) Rusije formirana tzv. mešovita ekpediciona avijacijska grupa u čiji sastav su ušli borbeni avioni čija je primarna namena dejstvo po ciljevima na zemlji. Sastav čine 12 taktičkih bombardera Su-24M koji su stigli iz 2. bombarderskog avijacijskog puka baze Šagol 14. vazduhoplovne armije, Centralnog vojnog okruga, zatim 12 jurišnih aviona Su-25SM i UB 960. jurišnog avijacijskog puka, 1. gardijske mešovite avijacijske divizije, 4. vazduhoplovne armije, Južni vojni okrug, aerodrom Primorsko-Ahtarsk, 6 taktičkih bombardera Su-34 47. samostalnog mešovitog avijacijskog puka, 105. mešovite avijacijske divizije, 6. vazduhoplovne armije, Zapadni vojni okrug, iz baza Buturlinovka i Voronjež-Baltimor.

Pored njih tu su i 4 višenamenska borbena aviona Su-30SM 120. samostalnog mešovitog avijacijskog puka, 303. gardijske mešovite avijacijske divizije, 11.vazduhoplovne armije, Dalekoistočni vojni okrug, aerodrom Domna koji se za sada koriste samo kao lovačka zaštita ali bi i ovi avioni mogli biti upotrebljeni za dejstvo po zemaljskim ciljevima.

Interesantno nekim avionima su u početku prefarbane oznake pripadnosti ali su ubrzo zatim vraćene. Taktički bombarderi Su-34 i višenamenski borbeni avioni Su-30SM na krajevima krila uglavnom nose kontejnere sa sistemima za protivelektronska dejstva.

U bazi Basel Al Asad nalazi se i 12 desantno-jurišnih helikoptera Mi-24P koji bi se mogli upotrebiti za odbranu aerodroma ali i za eventualno borbeno dejstvo po snagama pobunjenika. Tu je i nekoliko srednjih transportnih helikoptera Mi-8. Na samom aerodromu su za njegovu neposrednu odbranu stacionirani i artilerijsko-raketni sistemi PVO Pancir-S1.

Na nebu Sirije primećen je i izviđački avion Iljušin Il-20M čija posada ima zadatak da podržava vazdušne udare borbenih aviona i u regionu prati kretanja vojne tehnike na zemlji. Ovaj avion za elektronsko ratovanje poseduje različite vrste senzora i ciljeve može otkrivati pomoću radara, elektrooptičkih i infracrvenih uređaja a poseduje i sistem satelitske komunikacije za brzu razmenu podataka.

Što se tiče naoružanja koje koristi ruska avijacija do sada smo imali prilike da vidimo slike i snimke na kojima borbeni avioni nose pretežno nevođeno naoružanje poput fugasnih bombi FAB-250 i FAB-500 kao i parčadno-fugasnih (razornih) OFAB-250-270, probojne bombe BetAB-500 ali i su na avionima primećena i vođena ubojna sredstva.

Na taktičkim bombarderima Su-34 primećene su inercijalno i satelitski vođene bombe KAB-500S a na Su-24M i poluaktivno laserski samonavođene rakete vazduh-zemlja H-25ML. Još jedno vođeno sredstvo je laserski samonavođena raketa vazduh-zemlja H-29L koju koriste taktički bombarderi Su-24M i Su-34. Borbeni avioni Su-30SM poleću na zadatke patroliranja sa okačenim raketama vazduh-vazduh tipa R-73 i R-27.

Kada je reč o konkretnim ciljevima napada ruskih borbenih aviona, na konferencijama za štampu ruskog ministarstva odbrane moglo se proteklih dana čuti da su mete koje su gađane bile raznovrsne. Uništavani su komandni štabovi, fabrike i skladišta municije i druge vojne opreme, trenažni kampovi, ukopana i podzemna komandna mesta. Borbena dejstva se kao i njihovi rezultati prate pomoću satelita i bespilotnih letelica a akcije se odvijaju u tesnoj saradnji sa sirijskom armijom.

I na samom aerodromu baziranja ruskih borbenih aviona raspoređena je operativna grupa sirijskog Ministarstva odbrane koja ima zadatak koordinacije dejstava između ruskih i sirijskih snaga. Da ne bi došlo do dejstava po naseljenim mestima i kako ne bi bilo civilnih žrtava objekti na koje se vrše vazdušni udari su isključivo u nenaseljenim područijima a ciljevi se prethodno utvrđuju samo na osnovu obaveštajnih podataka iz različitih izvora.

Čini se ipak da su prve mete ruskih borbenih aviona bile i pobunjeničke linije koje vrše pritisak na vladine snage koje kontrolišu najbogatije delove Sirije a to je obala Sredozemnog mora, zapadni i severozapadni deo zemlje.

Ruski vazduhoplovni kontigent je po brojnosti relativno skroman, vremenom će morati doći do rotacije posada i tehnike a moguće je da će biti i povećanje broja borenih vazduhoplova koji bi mogli bazirati i na drugim aerodromima. Rusi su već saopštili kako ova akcija neće dugo trajati i da će ona biti dosta ograničena.

Iznenađeni Zapad i povratak Rusije

Novi svetski poredak koji je uspostavljen pre gotovo 25 godina doveo je do marginalizacije Rusije kada su u pitanju svetska dešavanja. Nakon raspada SSSR pa sve do 2000. godine Rusija je politički, ekonomski i vojno propadala i globalno nije predstavljala značajan faktor.

Prvo vojno angažovanje Rusije van svojih granica dogodilo se prilikom njene intervencije u Gruziji 2008. što je nagovestilo početak nekog novog Hladnog rata koji, možda, nikada nije ni prestajao.

Ovom vojnom intervencijom u Siriji predsednik Rusije Vladimir Putin otvoreno se suprotstavio zapadnim planovima za Bliski istok koji su za početak podrazumevali svrgavanje režima predsednika Bašara El Asada. Kako je Sirija već decenijama verni ruski saveznik i kako se u njenoj luci Tartus nalazi jedina aktivna ruska vojnopomorska baza koja Rusiji omogućava lakši pristup Mediteranu, Rusija nije mogla da sedi skrštenih ruku.

Sirijski građanski rat koji traje već 4 godine kao i nastanak i ekspanziju tzv. Islamske države, Rusija je prepoznala kao veliku šansu da se vojno vrati na Bliski istok. Mnogi su na Zapadu ostali zatečeni baš kao i u slučaju vraćanja Krima u ruske granice kao i velike ruske podrške Novorusiji.

Zajedno sa Sirijom, Irakom i Iranom Rusija je napravila sporazum o razmeni obaveštajnih podataka i tako formirala snažnu koaliciju za borbu protiv islamista. Smatra se međutim da ta saradnja podrazumeva i konkretnije korake u eliminisanju Islamske države i neprijatelja režima u Damasku. Pretpostavlja se da su iranske kopnene trupe već na ratištima a uskoro bi i Irak mogao da uputi zahtev za neposrednu vojnu pomoć Rusije.

Ruska direktna umešanost na terenu i podrška Asadu promeniće scenario rešavanja krize u Siriji. Neki američki i zapadni političari svesni su promene realnosti da Asad kao deo snaga za borbu protiv Islamske države mora još neko vreme ostati na vlasti. U nekom budućem rešenju gde bi Sirija bila uređena, demokratska i sekularna država verovatno neće biti mesta za Asada ali će se ruski interesi itekako morati poštovati.

Svakako nije realno da režim u Damasku koji kontroliše jedva 20 procenata teritorije i ima podršku oko 20 procenata stanovništa ponovo uspostavi vlast nad celom državom. Zbog toga se ne isključuje i eventualna podela zemlje ali se prethodno mora uništiti ili znatno suzbiti tzv. Islamska država koja predstavlja zajedničku pretnju kako za Zapad tako i za Rusiju.