Lađevci slavili dan brigade i 40 godina od prvog leta Orla

BEOGRAD – U petak 28. novembra na aerodromu Lađevci svečano je obeležen Dan 98. vazduhoplovne brigade kao i 65 godina od formiranja jedinice. Bila je to prilika i da se obeleži 40 godina od prvog leta jurišnog aviona tipa Orao.

 
 

 
 
98. vazduhoplovna brigada nastavlja tradicije 198. jurišnog puka formiranog 29. novembra 1949. godine čiji je naslednik nekadašnji 98. lovačko-bombarderski avijacijski puk koji je imao najdužu tradiciju od svih jedinica koje su ušle u sastav 98. brigade.

2007. godine integracijom 161. vazduhoplovne baze Niš i 285. vazduhoplovne baze Lađevci dolazi do formiranja 98. vazduhoplovne baze. U njen sastav ulaze i sve vazduhoplovne jedinice koje baziraju na ova dva aerodroma a nešto kasnije jedinica postaje 98. vazduhoplovna brigada sa komandom u Lađevcima.
 

 
Danas njenu organizaciju čine: 241. lovačko-bombarderska avijacijska eskadrila ‘’Tigrovi’’ opremljena avionima Orao jurišnih varijanti J-22/NJ-22 i izviđačke i trenažne varijante IJ-22/INJ-22 na aerodromu Lađevci, 714. protivoklopna helikopterska eskadrila ‘’Senke’’ sa lakim borbenim helikopterima GAMA (Gazela-Maljutka) HN-42M i HN-45M takođe na aerodromu Lađevci, 119. mešovita helikopterska eskadrila ‘’Zmajevi’’ sa lakim višenamenskim helikopterima Gazela Hi-42 Hera i HO-42/45 kao i srednjim transportnim helikopterima Mi-8T a bazira na aerodromu Niš.

U sastavu brigade su i 98. vazduhoplovno-tehnički bataljon, 98. i 161. bataljon za obezbeđenje aerodroma i 98. artiljerijsko-raketni division za protivvazduhoplovna dejstva opremljen protivavionskim topovima L70 ‘’Bofors’’ i lakim prenosnim raketnim sistemom PVO 9K38 ‘’Igla’’. Brigada ima nekoliko namena a to su pre svega neposredna vatrena podrška jedinicama Kopnene vojske jurišnim avionima i lakim borbenim helikopterima, izviđanje iz vazduha, prevoženje vazdušnim putem srednjim transportnim helikopterima.
 

Orao

 
U sastavu 241. lovačko-bombarderske eskadrile lete jurišni avioni tipa Orao i to je jedina jedinica V i PVO Srbije koja danas koristi ovaj tip vazduhoplova. Ove godine navršilo se 40. godina od prvog leta Orla koji se dogodio 31. oktobra 1974.
 

 
Jugoslovenski prototip sa evidencijskim brojem 25001 vinuo se tog dana u nebo tačno u 10 časova i 30 minuta a za komandama je bio probni pilot major Vladimir Slavujević. Let je trajao 45 minuta a istog dana poleteo je i rumunski prototip evidencijskog broja 001 i to u 11 časova i 8 minuta. Prvi avioni koji su aprila 1981. bili uvedeni u naoružanje bili su izviđači IJ-22 a tokom osamdesetih godina Orao je postao osnovni avion lovačko-bombarderske i izviđačke avijacije RV i PVO.

Za Jugoslaviju je napravljeno ukupno 115 aviona dok je u naoružanje primljeno 114. Poslednji primerci izvučeni iz fabrike Soko-Mostar prilikom povlačenja JNA iz BiH, sklopljeni su u vreme SRJ 1992. godine. Rumunija je nabavila 87 aviona sa oznakom IAR-93 različitih varijanti a svoje avione povukli su iz upotrebe 1998. godine. Danas V i PVO raspolaže ‘’na papiru’’ sa 26 Orlova od kojih su avioni izviđačke varijante neaktivni.

Ova godina je godina još jednog jubileja vezano za avion Orao a to je 30. godina od prvog probijanja zvučnog zida koji se dogodio 22. novembra 1984. Tog dana je prvi primerak jurišne varijante J-22 sa evidencijskim brojem 25101 za čijim je komandama bio probni pilot Marjan Jelen, probio zvučni zid u poniranju pod uglom od 30 stepeni sa visine od 12000 metara i pri uključenim dodatnim sagorevanjem motora dostigao brzinu od 1,04 Maha na visini od 10000 metara.
 

 
Na aerodromu Batajnica je 31. oktobra ove godine u prisustvu pilota, mehaničara i ljubitelja vazduhoplovstva skromno je obeležen jubilej 40. godina od prvog leta kada je avion J-22 evidencijskog broja 25103 dobio prigodni amblem. Svečanost na Lađevcima bila je još jedno podsećanje na prvi let Orla a ovaj put su dva tamošnja dvoseda NJ-22 dobila nalepnice sa natpisom ‘’40 godina’’. Jedan avion bio je izložen na zemlji a na drugom avionu je zamenik komandanta 98. vazduhoplovne brigade pukovnik Dejan Vasiljević u izuzetno atraktivnom programu prikazao letne mogućnosti ovog aviona. U letačkom programu učestvovali su i piloti 204. vazduhoplovne brigade, mogao se videti jedan niski prelet trenažnog lovca MiG-21UM kao i dva preleta formacije dva Super Galeba G-4 i jednog MiG-a 29.
 
 
FOTO: Ministarstvo odbrane i Nebojša Mirković