Vijesti: Završni izveštaj oštećenja Air Tractora ilustruje i neadekvatnu organizaciju letenja Aviohelikopterske jedinice MUP-a Crne Gore

Kako je Tango Six već ranije više puta konstatovao, srpski Centar za istraživanje nesreća u saobraćaju, kada se bavi istragama vazduhoplovnih nesreća, najsporiji je regiji u kompletiranju završnih izveštaja. Setićemo se kako kvalitetno i brzo to rade Bosanci a sada možemo konstatovati da srpski CINS u domenu ekspeditivnosti mogu podučavati i Crnogorci.

Crnogorska Nacionalna komisija za istraživanje nesreća i ozbiljnih nezgoda vazduhoplova, vanrednih događaja koji ugrožavaju bezbjednost željezničkog saobraćaja i pomorskih nesreća i nezgoda (KINNS) objavila je nakon 8 meseci završni izveštaj o incidentu jednog od Air Tractora Aviohelikopterske jedinice MUP-a Crne Gore. Finaliziranje izveštaja kasnilo je pre svega, kako Tango Six saznaje, zbog izostanka povratnih informacija od strane Aviohelikopterske jedinice.

Kako bilo, izveštaj crnogorskog KINNS-a u domenu pristupa formatiranju osnovnih administranivnih elemenata (na primer, potpisan je i uredno zaveden) po kvalitetu odskače od, na primer, poslednjeg srpskog izveštaja.

Kako su juče pisale Vijesti, letelica registarske oznake 4O-EAB gasila je požar u rejonu Sutomora i prilikom ispuštanja vode zakačila je drveće nakon čega je pilot uspeo da je bezbedno prizemlji.

Iako se čitanjem izveštaja može objektivno zaključiti da se pilot našao u izuzetno izazovnoj situaciji u kontekstu pilotiranja, kako to obično biva istraga je otkrila propuste operatera u delu organizacije letenja.

Kako pišu Vijesti, tokom gašenja 22. novembra 2020. u rejonu Sutomora avion je u fazi ispuštanja tzv. vodene bombe udario u vrh drveta i pretrpio oštećenja propelera i desnog krila. Letelica se spustila na visinu od oko 30 metara radi izbacivanja vodene bombe. Pilot je izjavio da je letio brzinom od 135 čvorova sa izvučenim flapsovima u poziciji 1 radi dobijanja većeg uzgona, te da je neposredno prije nego što je trebalo da odbaci vodenu bombu, bio zahvaćen nisponim strujanjem, odnosno vazdušnom strujom koja ga je dodatno “pritisnula” ka zemlji.

Izjavio je da je tome kontrirao povlačenjem upravljačke palice prema sebi, što je trebalo da dovede do uspinjanja aviona i da je u tom momentu pritisnuo komandu za obacivanje vodene bombe. Do izbacivanja vode iz aviona, međutim, nije došlo, pa je pilot vodenu bombu odbacio aktiviranjem sistema u nuždi, a za sve to vrijeme avion se približavao krošnjama drveća. U momentu odbacivanja vode, pilot je osjetio da je avion u nešto udario. Nakon što je uspostavio kontrolu nad avionom, pilot je primijetio oštećenja na desnom krilu i odmah se uputio na aerodrom Podgorica, gdje je sigurno sletio u 11.55 časova, ali pritom nije javio o nezgodi koja mu se desila.

Avion je u sudaru sa krošnjom drveta, zadobio više oštećenja na desnom krilu i na kraju krila, u vidu gužvanja i probijanja oplate na napadnoj ivici krila, a tragovi udara i blage deformacije bili su vidljivi i na jednom od krakova propelera. Avion je sletio sa otvorenim vratima rezervoara za vodu, a u toj zoni kasnijim pregledom, pronađene su grančice borovih iglica, pišu Vijesti.

Komisija je ustanovila da je kod posada Aviohelikopterske jedinice „prisutan određen stepen nedovoljnog poznavanja odredaba Operativnog priručnika po pitanju operacija koje izvršavaju“, citiraju Vijesti završni izveštaj:

– U toku pripreme za let ne primjenjuju se sve odredbe i procedure istoga o prikupljanju i analizi meteo podataka. Meteo podaci se skidaju sa internet sajta, a Operativni priručnik propisuje da se oni uzimaju u meteo službi aerodroma gdje se može dobiti i analaiza podataka od dežurnog meteorologa. Piloti u AHJ nemaju topografske karte krupnijih razmjera, vazduhoplovne karte razmjera 1:200.000, niti navigacijske komplete za provođenje navigacijske pripreme leta. Sve pripremne radnje i drugi priračuni koji bi trebalo da se vrše prije leta se ne evidentiraju, tako da ne postoji mogućnost provjere da su te radnje i proračuni stvarno i odrađeni. Bez takve evidencije se funkcija kontrole, što je obaveza menadžmenta jedinice, ne može ostvarivati, ili se ostvaruje u vrlo ograničenom obimu koji ne obezbjeđuje potpuni uvid u stanje obučenosti i način izvršenja letačkih operacija čime se može narušiti sigurnost istih.

Komisija je uvidom u knjižicu naleta pilota koji je upravljao oštećenim avionom utvrdila da je pilot upućen na zadatak gašenja požera, a da u prethodna dva mjeseca nije imao letova za održavanje trenaže koji su propisani Operativnim priručnikom i više od godinu unazad. –

Vijesti dalje pišu da je KINNS utrdila i da AHJ operacije gašenje požara iz vazduha obavlja bez obezbeđene Službe traganja i spasavanja u slučaju incidenta, a što Operativni priručnik, takođe, propisuje da se obavezno mora imati. Jedinica ne obezbeđuje Službu traganja i spasavanja iako, kako je KINNS konstatovao, ta jedinica “ima mogućnosti za to”.

Vijesti podsećaju da je pilot koji je leteo EAB najverovatnije već ranije oštetio jedan Dromader uz podsećanje na druge incidente prilikom kojih je, kako Vijesti konstatuju, „uništeno ili oštećeno 75% flote jedinice“.

Kako je Tango Six već izveštavao, Aviohelikopterska jedinca nabavila je četvrti Air Tractor 2018. godine. Dva su isporučena 2009. a treći krajem 2016. godine. Jedna letelica izgubljena je u udesu 21. jula 2015.

Tango Six je u oktobru 2013. godine u Novom Sadu imao priliku da napravi video-reportažu baš sa Alpha Bravom koji je tada bio na plovcima. Opis aviona tada nam je dao nekadašnji rukovodilac jedinice Slavko Ilić koji je, prirodnom smrću, preminuo u avgustu 2014. godine.