Novi podaci o mogućnostima raketnog sistema PVO S-350 Vitez

Pojavili su se novi podaci, znatno detaljniji i precizniji o sastavu, tehničkim karakteristikama i mogućnostima novog raketnog sistema PVO, koji upravo ulazi u naoružanje Ruske vojske, a o kome je nedavno pisano na našem portalu. Reč je o samohodnom raketnom sistemu PVO S-350 Vitez, odnosno o najverovatnije njegovoj izvoznoj verziji S-350E.

Namenjen je za uništavanje vazdušnih aerodinamičkih i balističkih ciljeva na daljinama do maksimalno 120 km. Raketni divizion može jednovremeno da dejstvuje na 16 aerodinamičkih ili 12 balističkih ciljeva i da na njih navodi maksimalno 32 rakete. Dejstvo na balističke projektile efikasno je na daljinama od 1,5 – 30 km po daljini i na visinama od 2 – 25 km. Koristi 2 osnovne vrste projektila zemlja-vazduh i to:

– 9M96E2 dometa do 120 km
– 9M100E dometa do 15 km

Sastav raketnog sistema PVO S-350E Vitez:

– komandna stanica (PBU) 50K6E
– radar za navođenje raketa 50N6E – 2 komada
– transportno-lansirno oruđe 50P6E i 50P6TE – 8 komada
– sredstva elektro-napajanja
– borbeni komplet raketa 9M96E2 i 9M100E
– komplet sredstava za tehničku kontrolu raketa 82C6ME2
– komplet rezervnih delova, alata i pribora ZIP-OB
– komplet tehničkog obezbeđenja 50C6E

U sastav sistema mogu se dodati:
– komplet rezervnih delova, alata i pribora ZIP-G
– radarska osmatračka stanica 97L6E

U sastavu sistema mogu biti i:
– gabaritno-težinski modeli raketa 9M96E2-1.GBM; 9M100E-1.GBM
– školsko-vežbovne rakete 9M96E2-1.UDR; 9M100E-1.UDR
– školsko-vežbovni kompleks “Vitez-UTK”

Kod sastava raketnog sistema, vidimo da je došlo do nekih promena koje su značajne i koje treba podvući. U tom smislu, neće se koristiti raketa 9M96E dometa do 60 km, dok ostale 2 rakete 9M96E2 i 9M100E ostaju u sastavu sistema. Dok za raketu 9M96E2 nije sporno da ima aktivno radarsko samonavođenje u završnici, ne treba se iznenaditi ako i raketa 9M100E ima takođe aktivno radarsko samonavođenje (umesto ranije proklamovanog IC samonavođenja). Taj detalj još nije potpuno razjašnjen, ali je sve izvesniji. U sastav sistema ne ulazi radarski sistem 96L6AP, već samo osmatračka radarska stanica koja se ranije označavala kao 96L6CP, a sada kao 97L6E i to kao dodatna opciona mogućnost.

Ostaje pitanje da li ovo važi samo za izvozne verzije (E- Eksport) ili je došlo do nekih izmena u poslednjem trenutku. Lično mislim da se radi o izvoznim verzijama, što je nama u stvari i najzanimljivije ako bi sistem kupovali za Vojsku Srbije u budućnosti, ali da se u ruskoj vojsci ovaj radar koristi kao osnovni osmatrački radar ranog otkrivanja, a ne kao opcioni dodatak. U tom smislu je moguće i da se sistem tri pasivna radio pelengatora, ranije označavan kao 96L6VP (deo kompleksa 96L6AP) i dalje upotrebljava u ruskim oružanim snagama i to kao sastavni deo jedinstvenog radarskog kompleksa uz osmatračku radarsku stanicu. Ostaje da to još vidimo u budućnosti.

Mogućnosti sistema S-350E:

Daljina uništenja aerodinamičkih ciljeva sa raketom 9M96E2 – do 120 km / 2,5 km (maks/min)
Daljina uništenja aerodinamičkih ciljeva sa raketom 9M100E – do 15 km /1,5 km (maks/min)

Daljina uništenja balističkih ciljeva sa raketom 9M96E2 – do 25 km / 5 km (maks/min)
Visina uništenja aerodinamičkih ciljeva sa raketom 9M96E2 – do 25 km / 0,01 km (maks/min)
Visina uništenja aerodinamičkih ciljeva sa raketom 9M100E – do 8 km / 0,01 km (maks/min)

Visina uništenja balističkih ciljeva sa raketom 9M96E2 – do 20 km / 2 km (maks/min)

Rakete 9M96E2 i 9M100E mogu dejstvovati na aerodinamičke ciljeve koji se kreću brzinama do 1000 m/s, odnosno na balističke ciljeve raketom 9M96E2, koji se kreću brzinama do 2000 m/s. Minimalna brzina uništenja ciljeva – do 50 m/s.

Ovde imamo prilike da vidimo da će i sistem S-350E Vitez možda imati iste izazove sa bespilotnim letelicama i kamikaza dronovima koji lete brzinama ispod 50 m/s, usled nemogućnosti kvalitetnog praćenja ciljeva na tim malim brzinama. Sistem ima mogućnost jednovremenog dejstva na 16 aerodinamičkih ciljeva ili 12 balističkih ciljeva, na koje može navoditi 32, odnosno 24 projektila zemlja-vazduh.

Borbeni komplet na jednom samohodnom lansirnom oruđu iznosi 12 raketa 9M96E2, kako su i raniji podaci govorili, ali sada imamo i tačne podatke o količini raketa 9M100E na lansirnom oruđu, koji su ranije iznosili “od 24 – 48” raketa, a sada se zna da su u pitanju 32 rakete.

Maksimalni borbeni komplet S-350E Vitez, kada se koriste samo rakete 9M96E iznosi 96 raketa, a kada se koriste samo 9M100E iznosi 256 raketa. Naravno, moguće je više kombinacija korišćenja i jednih i drugih raketa.

Borbena sredstva S-350E ojačana su aparaturom telekodne i operativno-komandne veze, koja se može obezbediti radio-putem ( u uslovima linije vida) ili žičnim/optičkim putem. Opremljena su sa topovescima, sredstvima za navigaciju I orijentaciju u sistemu kosmičke navigacije GLONAS, GPS ili autonomno.

Taktičko-tehničke karakteristike i mogućnosti komandnog mesta:

Komandna stanica 50K6E PBU može se uvezati sa:

– 2 višenamenska radara 50N6E, udaljena od stanice do 2 km
– samohodna lansirna oruđa 50P6E i 50P6TE, udaljene od stanice do 2 km
– radarska osmatračka stanica 97L6E, udaljena od stanice do 1 km
– susednim kompleksom S-350E i to radio vezom na daljinama do 15 km, žičnom vezom do 30 km
– komandnim stanicama 30K6E i komandnim mestima 83M6E2 sistema S-300PMU-2 i S-400 na daljinama do 15 km radio vezom, odnosno do 30 km žičnom vezom.

Vreme pripreme za rad:
– iz marševanja – 5 minuta
– sa zauzetog položaja – 3 minuta

Sastav i taktičko-tehničke karakteristike višenamenskog radara 50N6E:

– antenski post
– kabina za upravljanje
– noseća točkaška šasija
– aparatura radio veze sa Komandnom stanicom PBU

Radne frekvencije radara su u X dijapazonu. Radar kružno osmatra vazdušni prostor okretanjem antene brzinom od 40 okretaja/minut, uz opciju sektorskog rada. Dakle, brzina je ipak nešto niža od ranije navedenih 60 obrtaja/minut.

Režimi rada radara kod otkrivanja ciljeva su:
– kružni režim za aerodinamičke ciljeve: 360 stepeni po azimutu i -3 do +45 stepeni po mesnom uglu. U ovom režimu daljina otkrivanja ciljeva je do 150 km
– kružni režim za niskoleteće ciljeve: 360 stepeni po azimutu i “donja linija” po mesnom uglu. U ovom režimu daljina otkrivanja ciljeva je do 150 km
– sektorski režim za aerodinamičke ciljeve: +/- 45 stepeni po azimutu I -3 do +45 stepeni po mesnom uglu. U ovom režimu daljina otkrivanja ciljeva je do 150 km.
– sektorski režim za balističke ciljeve: +/- 15 stepeni po azimutu I 25 do 75 stepeni po mesnom uglu. U ovom režimu daljina otkrivanja ciljeva je do 230 km

Napomena: zona otkrivanja po visini ograničena je do 30 km. Sektor otkrivanja po navođenju sa izdvojenog komandnog mesta 30K6 ili 83M6E2:  2 x 2 stepena

Režimi rada radara kod praćenja ciljeva su:
– kružni režim praćenja trasa i tačnog automatskog praćenja aerodinamičkih ciljeva: 360 stepeni po azimutu i od -3 do +85 stepeni po mesnom uglu
– sektorski režim praćenja trasa i tačnog automatskog praćenja aerodinamičkih ciljeva: +/- 60 stepeni po azimutu i od -3 do +85 stepeni po mesnom uglu
– sektorski režim tačnog automatskog praćenja balističkih ciljeva: +/- 45 stepeni po azimutu i do 85 stepeni po mesnom uglu

Maksimalna brzina praćenih ciljeva:
– aerodinamički ciljevi do 1200 m/s
– balistički ciljevi do 2000 m/s

Minimalna brzina praćenih ciljeva: do 40 m/s

Količina praćenih ciljeva:
– u režimu praćenja trasa – do 100 ciljeva
– u režimu tačnog automatskog praćenja: do 8 aerodinamičkih ciljeva i do 6 balističkih ciljeva

Količina praćenih raketa:
– do 16 kom

Radar ima mogućnost formiranja više vrsta signala:
– impulsni signal sa linijskom frekventnom modulacijom
– impulsni signal sa kodiranom faznom manipulacijom
– kvazi-neprekidni signal

Daljina otkrivanja trasa ciljeva:
– helikopter sa odraznom površinom 13 m2 na visini od 10 km – do 145 km u sektorskom i do 140 km u kružnom režimu
– bespilotna letelica sa odraznom površinom 0,4 m2 na visini od 5 km – do 90 km u sektorskom I do 80 km u kružnom režimu
– krilata raketa sa odraznom površinom 0,1 m2 na visini od 100 metara – do 45 km u sektorskom i režimu za niskoleteće ciljeve
– balistička raketa sa odraznom površinom 0,4 m2 i sa upadnim uglom od 45 stepeni – do 45 km u sektorskom režimu otkrivanja balističkih ciljeva

Vreme pripreme za rad:
– iz marševanja – 5 minuta
– sa zauzetog položaja – 3 minuta

Sastav i taktičko-tehničke karakteristike osmatračke radarske stanice 97L6E:

Radne frekvencije radara su u S dijapazonu. Radar kružno osmatra vazdušni prostor okretanjem antene brzinom od 10 okretaja/minut.

Režimi rada radara 97L6E:
– kružni svevisinski režim otkrivanja aerodinamičkih ciljeva: 360 stepeni po azimutu i 0-20 stepeni po mesnom uglu (praćenje ciljeva do 60 stepeni po mesnom uglu). U ovom režimu daljina otkrivanja ciljeva je 15- 400 km, a visina do 30 km.
– kružni niskovisinski režim otkrivanja aerodinamičkih ciljeva: 360 stepeni po azimutu i 0-3 stepena po mesnom uglu. U ovom režimu daljina otkrivanja ciljeva je 5- 240 km, a visina 1 km.
– sektorski režim otkrivanja aerodinamičkih i balističkih ciljeva: +/- 30 stepeni po azimutu I 10-70 stepeni po mesnom uglu. U ovom režimu daljina otkrivanja ciljeva je 15-400 km, a visina do 100 km.

Maksimalna brzina praćenih ciljeva:
– kružni svevisinski režim – do 1200 m/s
– kružni niskovisinski režim – do 500 m/s
– sektorski režim- do 2000 m/s

Minimalna brzina praćenih ciljeva: 30 m/s

Količina trasa ciljeva koje predaju na Komandnu stanicu 50K6E PBU: do 100
Vrsta signala: impulsni signal sa linijskom frekventnom modulacijom

Daljina otkrivanja ciljeva:
– odrazna površina aerodinamičkog cilja 15 m2 na visini od 10 km: do 240 km
– odrazna površina aerodinamičkog cilja 4 m2 na visini od10 km: do 180 km
– odrazna površina niskoletećeg cilja 0,7 m2 na visini od 100 m: 30 km
– odrazna površina balističke rakete 0,05 m2 ( u centru sektora osmatranja): 80 km

Vreme pripreme za rad:
– iz marševanja – 5 minuta
– sa zauzetog položaja – 3 minuta

Zaključak o sistemu S-350E Vitez ostaje sličan onom koji sam napisao i ranije. Avangarda u razvoju sistema PVO, sa mogućnošću jednovremenog dejstva na više ciljeva i više tipova ciljeva, koji dolaze iz različitih pravaca, na različitim visinama, u značajnoj meri koristeći sistem “ispali i zaboravi” uz aktivnost višenamenskog radara u srednjem delu leta radi postizanja odgovarajućeg (maksimalnog) dometa.

Sinhroni rad 2 višenamenska radara tako da jedan vrši funkciju osmatranja i otkrivanja ciljeva, a drugi vrši praćenje ciljeva i formiranje i slanje komandi upravljanja na srednjem delu leta raketa biće svakako, iako samo jedna od opcija, najzastupljeniji način rada, jer omogućava praćenje i dejstvo na ciljeve, uz zadržavanje potpune svesnosti o situaciji u vazdušnom prostoru. Postojanje raketa kratkog dometa i to čak 32 rakete u jednom lansirnom oruđu, omogućavaju brzo dejstvo u samoodbrani i to na veliki broj ciljeva, u zavisnosti od veštine operatora, možda i veće nego propisane.

Na kraju, smatram da bi, u cilju iskorištenja punog kapaciteta sistema, svakako trebalo koristiti radar 97L6E kao osmatračku radarsku stanicu (ranog otkrivanja) jer ona značajno pomaže u pravovremenom otkrivanju ciljeva, trasa ciljeva i predaju podataka ka Komandnoj stanici 50K6E, pogotovo kada se ima u vidu borba protiv balističkih ciljeva koji se moraju uočiti na većim visinama da bi reakcija sistema bila pravovremena.
Zamena radara “običnim” osmatračkim radarom je moguća, kao što vidimo, ali bi smanjila mogućnosti sistema.

Zoran Vukosavljević, bivši pripadnik raketnih jedinica PVO Vojske Jugoslavije, učesnik borbenih dejstava tokom NATO agresije i vrsan poznavalac PVO tematike ekskluzivni je Tango Six kolumnista. Zoran je koautor knjige „Nebeski štit sa zemlje – Samohodni raketni sistem 2K12 Kub/Kvadrat“ i administrator grupe o PVO tehnici na Fejsbuku. Njegovu knjigu možete naručiti putem mejla: zoran_vukosavljevic@yahoo.com